του Αναστάσιου Τσιπλάκου – South East Med Energy & Defense
Τα καλοκαίρια, ιστορικά, έχουν αποδειχθεί “δύσκολα” στη Ν.Αν. Μεσόγειο. Ιδιαίτερα για τον ελληνισμό. Στις μέρες μας, ζούμε άλλο ένα “δύσκολο” καλοκαίρι -μερικοί το χαρακτηρίζουν ανάλογο με το καλοκαίρι του ΑΤΤΙΛΑ ’74- λόγω των εξελίξεων στην ΑΟΖ της Κύπρου, αλλά και της γενικότερης επιθετικότητας που επιδεικνεύει η Τουρκία.
H Άγκυρα προχωρά ολοταχώς προς την προσχεδιασμένη απόφασή της να δημιουργήσει τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο. Η μέχρι στιγμής αμφιλεγόμενη γεώτρηση του «Φατίχ» 36 ν.μ. δυτικά της Πάφου σε σημείο εντός της ακαθόριστης Κυπριακής ΑΟΖ, λειτουργεί ήδη εις βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου, ενώ παράλληλα αναμένεται η άφιξη και του δεύτερου πλωτού γεωτρύπανου «Γιαβούζ», το οποίο η Άγκυρα έχει ανακοινώσει επίσημα ότι θα δραστηριοποιηθεί στην περιοχή της Καρπασίας.
‘Οσο συμβαίνουν αυτά στην Ανατολική Μεσόγειο, η Αθήνα παρατηρεί με ψυχραιμία (sic) τις τουρκικές κινήσεις δυτικότερα, αναμένοντας να διαπιστώσει αν η Άγκυρα θα προχωρήσει σε συνολική προβολή των διεκδικήσεών της στην περιοχή, δηλαδή στα νότια του Καστελλόριζου, εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Προς το παρόν, στο Αιγαίο τα πράγματα είναι αρκετά πιο ήρεμα, ωστόσο και εκεί η Άγκυρα ακολουθεί το δόγμα της ιδιότυπης αμοιβαιότητας που χαρακτηρίζει τη δράση της, έχοντας κατά νου ότι η Ελλάδα είναι πιο “σκληρό καρύδι” από την Κύπρο.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν “κεραυνό εν αιθρία” βέβαια. Αποτελούν άλλο ένα κομμάτι στο ευρύτερο γεωπολιτικό παζλ της περιοχής, ιδιαίτερα μετά την ανεύρεση σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, γεγονός που αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον όλων των μεγάλων και μικρών παικτών.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η ανακάλυψη αντίστοιχων κοιτασμάτων στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και η πιθανολόγηση ότι υπάρχουν ακόμη μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου σε περιοχές της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας, αποτέλεσαν το ερέθισμα για την εντεινόμενο ενδιαφέρον της Τουρκίας για συνεκμετάλλευσή τους -χρόνια πάγια θέση της- και για την εφαρμογή του δόγματος “καζάν-καζάν”.
Το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου
Στην Κυπριακή ΑΟΖ διεξάγουν έρευνες οι κοινοπραξίες Noble Energy – Delek Group και Shell στο οικόπεδο 12, η ΕΝΙ στο οικόπεδο 8, η κοινοπραξία ΕΝΙ & Kogas στα οικόπεδα 2,3 και 9, η κοινοπραξία ENI και Τotal στα οικόπεδα 6, 7, 8 και 11 και η κοινοπραξία Exxon Mobil και Qatar Petroleum στο οικόπεδο 10.
Όσον αφορά στο κοίτασμα «Αφροδίτη», η Κύπρος βρίσκεται σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις με Ισραήλ και Αίγυπτο.
Με το Ισραήλ συζητά την ακριβή κατανομή των ποσοστών εκμετάλλευσης του κοιτάσματος, γιατί ένα μικρό μέρος του εκτείνεται και εντός της ΑΟΖ του Ισραήλ.
Με την Αίγυπτο πρόσφατα υπέγραψε την υποβρύχια διασύνδεση των γεωτρήσεων άντλησης με το ήδη κατασκευαζόμενο υποθαλάσσιο δίκτυο εκμετάλλευσης του γιγαντιαίου κοιτάσματος «Zohr», που θα μεταφέρει το αντλούμενο φυσικό αέριο στις Αιγυπτιακές ακτές και από εκεί, είτε θα απορροφάται από την Αιγυπτιακή εσωτερική αγορά, ή θα προωθείται για εξαγωγή υπό τη μορφή LNG.
Η έναρξη εκμετάλλευσης του κοιτάσματος «Αφροδίτη» συνιστά στην ουσία την πρώτη εκμετάλλευση κοιτάσματος φυσικού αερίου χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Νοτιανατολική Μεσόγειο.
Αποδέκτες αυτών των ποσοτήτων θα είναι η ίδια η Κύπρος, μέσω του σχεδιαζόμενου τερματικού υποδοχής LNG στο Βασιλικό κοντά στη Λεμεσό, αλλά και η υπόλοιπη Ευρώπη με πλησιεστέρα τερματικά υποδοχής, τη Ρεβυθούσα και την Αλεξανδρούπολη στην Ελλάδα.
Για να μπορέσει να “υπερασπιστεί” και να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τις ενεργειακές πηγές της, η Κύπρος συμμετέχει σε ένα σύστημα πολλαπλών Τριμερών με την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, το Λίβανο και την Ιορδανία και ταυτόχρονα στο πρόσφατα ιδρυθέν Ενεργειακό Φόρουμ των χωρών της Νοτιανατολικής Μεσογείου με έδρα την Αίγυπτο.
Ταυτόχρονα, έχει βελτιώσει κατά πολύ τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, έως και του γεγονότος της άρσης του πολυετούς εμπάργκο στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Παράλληλα συμμετέχει, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της, σε πολυεθνικές και διμερείς ασκήσεις μεγάλης κλίμακας («Onisilos – Gideon», «Nikokles – David», «Jason», «Medusa») με τις Ελληνικές, Αιγυπτιακές, Αμερικανικές, Γαλλικές και Ισραηλινές δυνάμεις αντίστοιχα.
Παρόλ’ αυτά, οι πρόσφατες εξελίξεις της “ενεργειακής εισβολής” της Τουρκίας Δυτικά της Πάφου και η επιχειρούμενη γεώτρυσης του “Φατίχ” στο υπέδαφος της ΑΟΖ της -που ταυτόχρονα αποτελεί και ΑΟΖ της Ευρωπαϊκής Ένωσης- αποτελεί πρόκληση σοβαρότερη της ένοπλης παρεμπόδισης της γεώτρησης της ΕΝΙ στο στόχο «Σουπιά» τον Φεβρουάριο του 2018.
Η περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ εντός της οποίας η Τουρκία απειλεί ότι θα κάνει γεωτρήσεις εφάπτεται των τεμαχίων 1, 2, 3, 8, 9, 12, και 13 της κυπριακής ΑΟΖ. Η ΕΝΙ διαθέτει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των τεμαχίων 2,3,8, και 9, αλλά η ιταλική κυβέρνηση μετά το επεισόδιο στη «Σουπιά», ουδέν αναμένεται να πράξει για την προάσπιση των δικαιωμάτων της ΕΝΙ και της Λευκωσίας έναντι της Τουρκίας.
Σε περίπτωση που η επιθετικότητα του “Φατίχ” μείνει αναπάντητη και δεν επιβληθεί ουσιαστικό κόστος στην Άγκυρα, είναι πολύ πιθανό ότι η επόμενη ενέργεια της Τουρκίας θα είναι να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της οριοθετημένης κυπριακής ΑΟΖ, ακόμη και σε τεμάχια που έχουν αδειοδοτηθεί σε διεθνείς πετρελαϊκές εταιρίες.
Όλα τα παραπάνω, αποδεικνύουν περίτρανα τη βασική της αδυναμία να υπερασπιστεί αποτελεσματικά το ενεργειακό της πρόγραμμα, καθώς και το σύνολο της ΑΟΖ της, με μόνο της όπλο τις διπλωματικές κινήσεις. Πέρα από τις πολύ σωστές κινήσεις συμμετοχής στις Τριμερείς και τις στρατιωτικές ασκήσεις, η Κύπρος είναι κυρίως εξαρτώμενη από τη δυνατότητα και την πρόθεση της Ελλάδας να αναλάβει την εγγύηση του ξεχασμένου “Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος”, αλλά και από τις προθέσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, κυρίως των Η.Π.Α. και της Γαλλίας ανάλογα των συμφερόντων τους, οι οποίες πέρα από τις φραστικές καταδίκες θα κρίνουν σκόπιμο να επιβάλλουν δυναμικά την παύση των τουρκικών προκλήσεων και προσπαθειών να επιτύχουν “τετελεσμένα γεγονότα” στην περιοχή.
Με τις ήδη άκρως εντεινόμενες προβληματικές διμερείς σχέσεις Η.Π.Α. – Τουρκίας, κάτι τέτοιο προς το παρόν δε διαφαίνεται πιθανό. Όσον αφορά δε στις προθέσεις της ΕΕ για τη λήψη έστω και κάποιων σοβαρών οικονομικών κυρώσεων, αυτές παραπέμπονται στις “ελληνικές καλένδες”…
Οι παραλείψεις της Κύπρου και… της Ελλάδας
Αν η ίδια η Λευκωσία δεν διευκρινίσει επακριβώς την περιοχή που η ίδια θεωρεί ότι της «ανήκει» πώς ακριβώς θα την υπερασπισθεί όταν αυτή δέχεται την «εισβολή του Φατίχ»; Η γεώτρηση επιχειρείται σε μια περιοχή όπου η Λευκωσία δεν έχει καν οριοθετήσει τα εξωτερικά όρια της ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας που νομίμως διεκδικεί, καθώς δεν έχει καταθέσει τις σχετικές συντεταγμένες, όπως όφειλε να είχε κάνει από το 2011.
Αυτό δεν συνεπάγεται ότι έχει απολέσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας καθώς αυτά υπάρχουν εξ’ υπαρχής (ab initio) και αυτοδικαίως (ipso facto), αλλά όταν αυτά δεν ασκούνται και βρίσκονται υπό συνεχή αμφισβήτηση μετά το 2011-2012 τότε ατονούν με κίνδυνο να απονευρωθούν.
Η κατάθεση των συντεταγμένων δεν συνεπάγεται φυσικά την αυτόματη οριοθέτηση της ΑΟΖ, αλλά η μη κατάθεσή τους ενθαρρύνει τις τουρκικές διεκδικήσεις και δημιουργεί «γκρίζες» ασάφειες υπέρ της επιτιθέμενης αναθεωρητικής δύναμης, εν προκειμένω της Τουρκίας.
Η Λευκωσία θα έπρεπε να έχει καταθέσει τις συντεταγμένες της διεκδικούμενης από την ίδια ΑΟΖ της από το 2011, καλώντας την Τουρκία σε διμερή διαπραγμάτευση για την οριοθέτησή της ή έστω καλώντας την να προσφύγουν από κοινού στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η κατάθεση των συντεταγμένων δεν συνεπάγεται φυσικά την αυτόματη οριοθέτηση της ΑΟΖ, αλλά η μη κατάθεση τους ενθαρρύνει τις τουρκικές διεκδικήσεις και δημιουργεί «γκρίζες» ασάφειες υπέρ της επιτιθέμενης αναθεωρητικής δύναμης, εν προκειμένω της Τουρκίας.
Η Λευκωσία θα έπρεπε να έχει καταθέσει τις συντεταγμένες της διεκδικούμενης από την ίδια ΑΟΖ της από το 2011, καλώντας την Τουρκία σε διμερή διαπραγμάτευση για την οριοθέτησή της ή έστω καλώντας την να προσφύγουν από κοινού στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Παρεμπιπτόντως το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την Ελλάδα στην περίπτωση της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Ρόδου-Καρπάθου-Μεγίστης όπου δεν έχουν ακόμη διευκρινισθεί έναντι της Τουρκίας και έναντι της διεθνούς κοινότητας τα όρια των νόμιμων ελληνικών αξιώσεων λόγω του φόβου ότι έτσι θα προκληθεί η Τουρκία.
Η κάθετη άρνηση της Άγκυρας να αποδεχθεί την οποιαδήποτε διαπραγμάτευση ή επιδιαιτησία θα αναδείξει τη γύμνια της επιθετικότητας της, νομιμοποιώντας και ενισχύοντας την προσπάθεια της Λευκωσίας να αντεπιτεθεί στην τουρκική προκλητικότητα σε ευρωπαϊκό πρωτίστως επίπεδο, όπου ορθά επικεντρώνει της προσπάθειες της η κυβέρνηση Αναστασιάδη, μη έχοντας εξάλλου και άλλη εναλλακτική.
Για να ξεκινήσει ωστόσο μια τέτοια προσπάθεια θα πρέπει να κατατεθούν άμεσα οι εν λόγω συντεταγμένες στη Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. Αυτό κατά δήλωση του κ.Χριστοδουλίδη έγινε στις 4 Μαΐου αν και μέχρι τη δημοσίευση τους είναι ασαφές το κατά πόσο οι εν λόγω συντεταγμένες αφορούν το σύνολο της παράκτιας ζώνης μεταξύ της Τουρκίας και της Κύπρου.
Εάν φυσικά η Λευκωσία είχε προχωρήσει σε αντίστοιχες νομικές ενέργειες από το 2014 όταν πρωτοεμφανίσθηκε το Μπαρμπαρόσσα στην ΑΟΖ της, θα είχε τουλάχιστον δυσκολέψει τις τουρκικές ενέργειες που έκτοτε κλιμακώνονται ουσιαστικά ανεμπόδιστα.
Αφού λοιπόν καταθέσει αυτές τις συντεταγμένες, η Λευκωσία θα πρέπει να αρχίσει να εφαρμόζει τους ίδιους της τους νόμους που προβλέπουν από το 2007 και ιδίως από το 2014 βαρύτατες ποινές εναντίον εκείνων που προβαίνουν σε παράνομες ενέργειες εξερεύνησης ή/και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε οποιοδήποτε σημείο της ΑΟΖ της.
H πρόθεση της Λευκωσίας να ζητήσει την έκδοση διεθνών ενταλμάτων σύλληψης για το σύνολο των φυσικών προσώπων που αυτή τη στιγμή διενεργούν ή υποβοηθούν τη γεώτρηση του Φατίχ πρέπει να επεκταθούν στο προσωπικό που διενεργεί ταυτοχρόνως με το Φατίχ παράνομες σεισμογραφικές έρευνες σε άλλα σημεία της καθορισμένης κυπριακής ΑΟΖ, γιατί έτσι προετοιμάζει τις επόμενες γεωτρήσεις που η Άγκυρα θα επιδιώξει νοτιότερα.
Η πλειοψηφία του προσωπικού πάνω στο Φατίχ αποτελείται άλλωστε από μη τούρκους πολίτες, οπότε το μέτρο ενδέχεται να έχει αποτρεπτικό αποτέλεσμα εφόσον βεβαίως εφαρμοσθεί.
Η κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας
Είναι και η μόνη χώρα που αισθάνεται ότι δεν συμμετέχει στα τεκταινόμενα στον ενεργειακό τομέα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Ούτε προσυπόγραψε, ούτε επικύρωσε τη νέα σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 με την οποία καθορίζονται τα δικαιώματα των κρατών, στην εκμετάλλευση των παρακτίων θαλάσσιων υδάτων δηλαδή του καθορισμού της ΑΟΖ. Εντυπωσιάζει όμως ότι η Χώρα εκμεταλλεύτηκε τις διατάξεις της νέας σύμβασης και ανακήρυξε, το 1986, ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα.
Τα όρια με την τότε Σοβιετική Ένωση, βασίστηκαν στη προγενέστερη συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα του 1978. Αργότερα η Τουρκία συμφώνησε και οριοθέτησε ΑΟΖ και με τη Βουλγαρία (Δεκέμβριος 1997).
Η τριμερής του Μαρτίου στην Ιερουσαλήμ, υπό τις ευλογίες των ΗΠΑ, ερμηνεύτηκε ευθύς εξαρχής από την Άγκυρα ως μέρος μιας απόπειρας περικύκλωσης της Τουρκίας από την Ουάσιγκτον και τη Δύση. Ως μια πρώτη απάντηση, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ επανέφερε το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» αυτήν τη φορά πιο επιθετικά, καθώς συμπεριέλαβε σε αυτήν το Αιγαίο και την Κύπρο.
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάικ Πομπέο, δεν βρέθηκε στο Ισραήλ για να επιχειρηματολογήσει υπέρ της εξομάλυνσης των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων, αλλά για να υπερθεματίσει την υποστήριξη των ΗΠΑ σε ένα σχέδιο αγωγών που, εάν κατασκευαστεί, θα αποκλείσει την Τουρκία από τον διαμερισμό των αποθεμάτων φυσικού αερίου της ΝΑ Μεσογείου οριοθετώντας -ιδίως εάν σε μεσομακροπρόθεσμο επίπεδο συμμετάσχει στον αγωγό και η Αίγυπτος- την πρώτη υποδομή συγκρότησης ενός αντιτουρκικού ανασχετικού τόξου.
Η Τουρκία διακηρύσσει προς όλους ότι στους ενεργειακούς πόρους της Κυπριακής ΑΟΖ έχουν ίσα δικαιώματα και οι δύο, κατ’ αυτήν, κοινότητες της Κύπρου, η Ελληνοκυπριακή και η Τουρκοκυπριακή. Μη έχοντας αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος, μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ, αμφισβητεί έμπρακτα το δικαίωμα της για την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων ενεργειακών πόρων.
Ταυτόχρονα, προχώρησε πολύ πέρα από την απλές διακηρύξεις αμφισβήτησης, μην αναγνωρίζοντας τις διμερείς συμφωνίες οριοθέτησης της ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου Ισραήλ, Αιγύπτου και Λιβάνου. Δεν αναγνωρίζει επίσης τις συμφωνίες ανάθεσης ερευνών και εκμετάλλευσης των τεμαχίων της Κυπριακής ΑΟΖ που η Κυπριακή Κυβέρνηση ανέθεσε στις ξένες εταιρείες που ήδη αναφέρθηκαν.
Μέχρι πρότινος, περιοριζόταν στη διεξαγωγή αεροναυτικών ασκήσεων στην επίμαχη περιοχή, κατά τη διάρκεια ερευνών – γεωτρητικών δραστηριοτήτων των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στα οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ. Το Φεβρουάριο του 2018 τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν και ακύρωσαν προσωρινά, την σχεδιαζόμενη ερευνητική γεώτρηση από πλωτό γεωτρύπανο της Ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ, στον ερευνητικό στόχο «Σουπιά» στο οικόπεδο 3 της Κυπριακής ΑΟΖ που βρίσκεται Νοτιανατολικά του νησιού μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου.
Η περαιτέρω κλιμάκωση με την επισημοποίηση της γεώτρησης του “Φατίχ” αποτελεί πρόκληση σοβαρότερη της ένοπλης παρεμπόδισης της γεώτρησης της ΕΝΙ στο στόχο «Σουπιά», καθώς πλέον η Άγκυρα, θορυβημένη από την ανακάλυψη σημαντικού κοιτάσματος στο στόχο «Γλαύκος» και τη δυνητική υποστήριξη των ΗΠΑ και του Ισραήλ προς τον αγωγό EastMed, επιχειρεί να επιβάλλει επιθετικά τετελεσμένα στο σύνολο της κυπριακής ΑΟΖ.
Η γεώτρηση του “Φατίχ”, η παρεμπόδιση της γεώτρησης της ΕΝΙ στη Σουπιά το 2018, οι παράνομες σεισμογραφικές έρευνες του Μπαρμπαρόσσα εντός της Κυπριακής ΑΟΖ που ξεκίνησαν το 2014, και η παράνομη συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας Τουρκίας-Ψευδοκράτους το 2011, αποτελούν αλληλένδετες φάσεις μιας κλιμακούμενης στρατηγικής που δοκιμάζει σε κάθε της βήμα τα αποτρεπτικά αντανακλαστικά της Λευκωσίας.
Τα συμπεράσματα που έχει αποκομίσει η Άγκυρα από την αντίδραση της Λευκωσίας είναι εξαιρετικώς ενθαρρυντικά για την ίδια. Πιστεύει ότι η Λευκωσία θα περιορισθεί -όπως έχει κάνει στο παρελθόν- στην επικοινωνιακή διαχείριση της κρίσης.
Πιστεύει, επίσης, ότι οι όποιες προσπάθειές της να της επιφέρει κόστος στις σχέσεις της με την Ε.Ε. δε θα έχουν ουσιαστικό ή/και σημαντικό αντίκρυσμα. Σε κάθε περίπτωση κι εφόσον δεν υπάρξουν ουσιαστικά αντίμετρα στην τουρκική προκλητικότητα, οι γεωτρήσεις της Τουρκίας θα συνεχισθούν νοτιότερα και νοτιότερα, ενώ η Άγκυρα θα αποθρασυνθεί εντελώς αυξάνοντας το ενδεχόμενο μιας δομικής και γενικευμένης κρίσης που θα συμπαρασύρει και την Ελλάδα.
Σε περίπτωση δε που η Ελλάδα επιλέξει να παραμείνει θεατής των εξελίξεων, αν και εν προκειμένω η πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκει στη Λευκωσία, η Τουρκία θα επιχειρήσει εκτενείς σεισμικές έρευνες με το Μπαρμπαρόσα αρχικά στην ακαθόριστη ελλαδική υφαλοκρηπίδα μεταξύ Ρόδου-Καρπάθου-Μεγίστης μέσα στο ερχόμενο καλοκαίρι και εάν δεν εμποδισθεί αποτελεσματικά, τότε θα επιχειρήσει μέσα στο 2020 γεώτρηση στην ίδια περιοχή.
Η τουρκική έξαρση της δραστηριοποίησης στην Ανατολική Μεσόγειο συμπίπτει χρονικά με τη σημαντική οικονομική ύφεση, τα εσωτερικά πολιτικά προβλήματα -όπως οι επαναληπτικές εκλογές στην Κων/πολη- αλλά κυρίως με το ναδίρ στο οποίο τείνουν, δίχως ωστόσο να έχουν φτάσει ακόμα, οι σχέσεις Ουάσιγκτον – Άγκυρας με σημαντικότερο τομέα αντιπαράθεσης το “bras de feures” μεταξύ της εισαγωγής των ρωσικών S-400 και των αμερικανικών μαχητικών F-35.
Ο Τούρκος Πρόεδρος φαίνεται αποφασισμένος να προχωρήσει άμεσα στην εισαγωγή του ρωσικού α/α συστήματος, προσδοκώντας να κλείσει το “παζάρι” κατά τη συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του, περί τα τέλη του μήνα στη διάσκεψη των G20 στην Ιαπωνία.
Από την πλευρά τους οι Η.Π.Α. κλιμακώνουν τις προειδοποιήσεις-απειλές με τρία διαφορετικά «πακέτα» κυρώσεων κατά της Τουρκίας για την αγορά των S-400, πέραν της ακύρωσης του Τουρκικού προγράμματος των F-35. Το πιο σκληρό από αυτά τέθηκε επί τάπητος σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και εκτιμάται ότι «…μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες στην ήδη προβληματική τουρκική οικονομία».
Όπως αναφέρεται, η πρόταση με την μεγαλύτερη απήχηση μεταξύ των Αμερικανών αξιωματούχων είναι να επιβληθούν κυρώσεις σε εταιρείες του αμυντικού τομέα της Τουρκίας. Κυρώσεις οι οποίες, πρακτικά θα αποκλείσουν τις εν λόγω εταιρείες από την αμερικανική αγορά, καθιστώντας αδύνατη οποιαδήποτε αγοραπωλησία με τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τις πηγές που επικαλείται δημοσίευμα του Bloomberg, οι κυρώσεις εκτιμάται ότι θα τεθούν σε ισχύ στις αρχές Ιουλίου, όταν υπολογίζεται ότι η Αγκυρα θα παραλάβει από τη Μόσχα τα πρώτα τμήματα του πυραυλικού συστήματος.
