Τις βασικές κατευθύνσεις των πολιτικών που πρέπει να «τρέξει» άμεσα στον τομέα της ναυτιλίας, παρέλαβε χθες από τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, κατά την διάρκεια του πρώτου υπουργικού συμβουλίου, ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Γιάννης Πλακιωτάκης.
Τις κατευθύνσεις αυτές άλλωστε εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει σήμερα, λίγο πριν το μεσημέρι, στην διάρκεια της πρώτης επίσημης συνάντησης του με τους διαπιστευμένους ναυτιλιακούς συντάκτες.
Ωστόσο από μια πρώτη ανάγνωση των κατευθύνσεων αυτών προκαλούνται εύλογα ερωτήματα για το κατά πόσο αφενός συνιστούν μια νέα φρέσκια προσέγγιση στον τομέας της ναυτιλίας και αφετέρου κατά πόσο εμπεριέχουν το στοιχείο του ρεαλισμού.
Και φυσικά ένα άλλο βασικό ερώτημα που προκύπτει πλέον είναι το τι από όλα αυτά που ζητεί ο Πρωθυπουργός θα υλοποιήσει ο κ. Πλακιωτάκης.
Αναφέρει λοιπόν ο Πρωθυπουργός στο σημείωμα του για το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής :
«ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ και ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Ισχυρή ανάπτυξη με περισσότερες επενδύσεις και νέες καλύτερες δουλειές.
ΣΤΟΧΟΙ
Ναυτιλία : Η χώρα μας ακόμη πιο ισχυρή παγκοσμίως.
Ειδική μέριμνα και αξιοποίηση των αναπτυξιακών προοπτικών των νησιών.
ΑΜΕΣΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
- Κίνητρα να γίνει η Ελληνική σημαία ξανά ελκυστική, πρωτίστως για τους Έλληνες πλοιοκτήτες.
- Κίνητρα για την προσαρμογή των πλοίων μας στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα.
- Επαρκή στελέχωση των λιμανιών και αναβάθμιση των υπηρεσιών τους.
- Αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης μέσα από βελτιωμένες δημόσιες σχολές που θα παρέχουν προγράμματα σπουδών υψηλής ποιότητας αλλά και ανταγωνιστικές ιδιωτικές σχολές.
- Κατάρτιση και εφαρμογή αναπτυξιακού σχεδίου για τα νησιά.»
Ας τα πάρουμε ένα – ένα και ας ξεκινήσουμε από τα – σχεδόν – καλά νέα.
Ναυτική Εκπαίδευση
Ζητεί λοιπόν ο Πρωθυπουργός, αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης, βελτιωμένες δημόσιες σχολές, προγράμματα σπουδών υψηλής ποιότητας, αλλά και ανταγωνιστικές ιδιωτικές σχολές.
Καταρχάς το θέμα της ναυτικής εκπαίδευσης είναι ένα μείζον ζήτημα της ελληνικής ναυτιλίας και ορθώς ο Πρωθυπουργός το αυτόνομή και το βγάζει έξω από το κάδρο των άλλων θεμάτων της ναυτιλίας.
Για το ίδιο ακριβώς θέμα ο κ. Πλακιωτάκης κατά την διάρκεια της ομιλίας του στην τελετή παράδοσης παραλαβής του υπουργείου – μεταξύ άλλων – ανέφερε και τα εξής :
«Η Ελληνική Ναυτιλία είναι βέβαιο, ότι δεν θα μπορέσει να πάει μακριά, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης.
Στο πλαίσιο αυτό, παράλληλα με τις δημόσιες Ακαδημίες μας, θα πρέπει να λειτουργήσουν ιδιωτικές Ακαδημίες, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες φοίτησης και να σταματήσει η φυγή των νέων μας για σπουδές σε Ναυτικές Ακαδημίες γειτονικών χωρών, αλλά και για να ενθαρρυνθούν όλο και περισσότεροι νέοι να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα.
Επίσης, τα ζητήματα που θα αντιμετωπιστούν άμεσα για να υπάρξουν βήματα προόδου στις Ακαδημίες του Εμπορικού μας Ναυτικού είναι:
Η έλλειψη πόρων.
Η απουσία σύγχρονου υλικοτεχνικού εξοπλισμού. Για παράδειγμα, θα δοθεί έμφαση στα μαθήματα χρήσης νέων τεχνολογιών και όλες οι σχολές θα εφοδιαστούν με προσομοιωτές, ώστε οι σπουδαστές να εξοικειωθούν με πραγματικές καταστάσεις για να μπορούν να αντιμετωπίσουν πιθανές απρόβλεπτες καταστάσεις επί του πλοίου.
Η βελτίωση των κτιριακών και τεχνολογικών υποδομών στις Α.Ε.Ν.
Η έλλειψη μονίμων καθηγητών στις Α.Ε.Ν.
Η αναβάθμιση των εκπαιδευτικών εγχειριδίων.
Η μη εύρεση πλοίων για την οργάνωση εκπαιδευτικών ταξιδιών των σπουδαστών των ακαδημιών όπως προβλέπεται από το σύστημα εναλλασσόμενης εκπαίδευσης».
Υπάρχουν ωστόσο επιμέρους ζητήματα που θίγουν τόσο ο Πρωθυπουργός, όσο και ο υπουργός Ναυτιλίας, τα οποία απαιτούν περαιτέρω διευκρινήσεις.
Η ύπαρξη ιδιωτικών σχολών εμπορικού ναυτικού δεν είναι μια νέα ιδέα. Εδώ και μερικά χρόνια συζητείτε έντονα στην Ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα η οποία δεν έχει καταλήξει ακόμη σε ένα ασφαλές συμπέρασμα για το τι είδους ιδιωτική ναυτική εκπαίδευση επιθυμεί και πως αυτή η εκπαίδευση μπορεί να ενσωματωθεί στην Ελληνική ναυτιλία.
Τι ακριβώς εννοεί όμως η κυβέρνηση όταν μιλά για ιδιωτική ναυτική εκπαίδευση ; Έχει στο νου της μια ιδιωτική ναυτική εκπαίδευση η οποία λειτουργεί κατά τα πρότυπα της αντίστοιχης ιδιωτικής εκπαίδευσης όπως την γνωρίζουμε στην Ελλάδα ή κάτι άλλο ;
Στην πρώτη περίπτωση μιλούμε για ένα ιδιωτικό σχολείο δηλαδή παρέχει εκπαίδευση με βάσει το πρόγραμμα σπουδών που εφαρμόζει η Ελληνική Πολιτεία και στο τέλος των σπουδών το απολυτήριο ή το πτυχίο που λαμβάνει ο σπουδαστής – φοιτητής είναι το ίδιο με αυτό που παίρνει ο σπουδαστής – φοιτητής του Δημόσιου σχολείου.
Αν όμως δεν μιλούμε για κάτι τέτοιο, γιατί ακριβώς μιλούμε ;
Αυτή την στιγμή υπάρχουν στην Ελλάδα ιδιωτικές ναυτικές σχολές που συνεργάζονται με πανεπιστήμια ή άλλες ναυτικές ακαδημίες άλλων κρατών. Και το μείζον θέμα που υπάρχει είναι το κατά πόσον οι απόφοιτοί τους μπορούν να εργαστούν στα υπό Ελληνική σημαία πλοία. Αλλά ακόμη και αν μπορούν, διότι η αγορά μπορεί να τους απορροφήσει, με ποιόν τρόπο διασφαλίζονται τα εργασιακά ή τα συνταξιοδοτικά τους συμφέροντα ;
Ας υποθέσουμε λοιπόν πως επιτυγχάνονται διακρατικές συμφωνίες μέσο των οποίων το Ελληνικό κράτος αναγνωρίζει τα πτυχία τους και τους παρέχει την δυνατότητα να εργαστούν με τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με αυτά που ισχύουν για εκείνους που έχουν τελειώσει τις Ελληνικές Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού.
Η Πολιτεία μπορεί να διασφαλίσει ότι αυτές οι διακρατικές συμφωνίες θα αφορούν την αναγνώριση των πτυχίων αποκλειστικά και μόνον των Ελλήνων σπουδαστών τους ή θα μπούμε σε έναν κυκεώνα συζητήσεων γιατί τα κράτη τα οποία θα κληθούν να συμμετέχουν στις συμφωνίες αυτές θα απαιτήσουν την αναγνώριση των πτυχίων που χορηγούν για το σύνολο των σπουδαστών τους ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους ;
Και για όσους νομίζουν ότι αυτό είναι ένα ακόμη σενάριο θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κατά την διάρκεια του 2004 η Ρωσία είχε ζητήσει επίσημα από τότε υπουργείο Ναυτιλίας την επέκταση της αναγνώρισης των ναυτικών πτυχίων και πιστοποιητικών ναυτικής ικανότητας που χορηγούσε και πέραν των Ελλήνων κατόχων τους.
Συνεπώς υπάρχουν πολλά ζητήματα που ανοίγονται με την ιδιωτική ναυτική εκπαίδευση που πρέπει να εντοπισθούν και να συζητηθούν εκτενώς και με προσοχή.
Εθνικό νηολόγιο
Πάμε τώρα στις υπόλοιπες, ενδιαφέρουσες κατευθύνσεις που δίνει ο Πρωθυπουργός.
Για το Εθνικό νηολόγιο λοιπόν ο Πρωθυπουργός ζητεί από τον υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής να δημιουργήσει κίνητρα ώστε να γίνει η Ελληνική σημαία ξανά ελκυστική, πρωτίστως για τους Έλληνες πλοιοκτήτες (!), όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αυτό το «πρωτίστως για τους Έλληνες πλοιοκτήτες» εύλογα δημιουργεί ερωτηματικά για το αν τα κίνητρα που θα υπάρξουν, όποια και αν είναι αυτά, θα αφορούν και σε ξένους πλοιοκτήτες.
Ωστόσο θα μπορούσε να πει κανείς ότι η σχετική αναφορά δεν έχει κάποια αξία δεδομένου πως και με το ισχύον καθεστώς την Ελληνική σημαία μπορεί να την υψώσει ελεύθερα όποιος το επιθυμεί. Δεν υπάρχουν περιορισμοί. Το θέμα είναι γιατί να υψώσει κανείς την γαλανόλευκη ; Επι του ερωτήματος αυτού δεν έχουν δοθεί ως τώρα αξιόπιστες απαντήσεις…
Κίνητρα για τα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα
Στο μείζον θέμα των νέων περιβαλλοντικών δεδομένων που ισχύουν για τη ναυτιλία και κυρίως για αυτά τα που θα ισχύσουν μετά το 2020 με την εφαρμογή των αποθειωμένων καυσίμων κίνησης των πλοίων το τί είδους κίνητρα θα μπορούσαν να δοθούν ;
Καταρχάς ο Ελληνικός εφοπλισμός επίσημα για τον εκπροσώπων του (Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών), έχει διατυπώσει τις επιφυλάξεις του για την ασφάλεια των νέων μέτρων που προωθεί ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) και μάλιστα οι επιφυλάξεις του αυτές έχουν γίνει η αφορμή για την επανεξέταση του συνόλου των νέων μέτρων.
Επαρκής στελέχωση των λιμανιών και αναβάθμιση των υπηρεσιών τους
Τι ακριβώς ζητεί ο Πρωθυπουργός από τον κ. Πλακιωτάκη δεν είναι ξεκάθαρο.
Η στελέχωση των λιμανιών με απώτερο στόχο την αναβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχουν είναι κάτι που συνδέεται άρρηκτα με την οικονομική απόδοση των λιμανιών.
Σήμερα πολλά λιμάνια βρίσκονται σε μια οικονομική κατάσταση η οποία δεν τους επιτρέπει να προχωρούν σε νέες προσλήψεις.
Από την άλλη πάλι για να βελτιώσουν την οικονομική τους απόδοση χρειάζονται έργα υποδομών που θα τα εκσυγχρονίσουν και θα τα φέρουν εγγύτερα στα σύγχρονα πλοία που καλούνται να εξυπηρετούν.
Αν μπορεί κάποιος να παρατηρήσει κάτι επι του θέματος αυτού είναι πως τεχνολογικά τα λιμάνια κυρίως της περιφέρειας εδώ και χρόνια δεν συμβαδίζουν με τα πλοία που εξυπηρετούν.
Τα πλοία έχουν εξελιχθεί. Τα λιμάνια, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, καθόλου.
Τέλος, οφείλει να παρατηρήσει κανείς πως στις κατευθυντήριες γραμμές του κ. Μητσοτάκη προς τον κ. Πλακιωτάκη δεν γίνεται καμιά απολύτως αναφορά στην ταχεία προώθηση των εκκρεμών θεμάτων που συνδέονται με την υλοποίηση των master plans των Οργανισμών Λιμένων Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Επίσης δεν υπάρχει καμιά αναφορά και για το μέλλον των άλλων δέκα λιμανιών ανωνύμων εταιριών για τα οποία, προεκλογικά ο Πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι θα ακολουθηθεί το πετυχημένο μοντέλο εκσυγχρονισμού που υιοθετήθηκε στις περιπτώσεις του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης.
