Γράφει ο Νίκος Τ. Παγώνης
Το 1982, μόλις πέντε χρόνια μετά την μεταπολίτευση, καθιερώθηκε το πανεπιστημιακό άσυλο. Με πρόσφατη μνήμη, την εποχή εκείνη, των αγώνων για την ελευθερία και την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, και με νωπές ακόμα τις εμπειρίες ενός αυταρχικού και ανελεύθερου κράτους η ιδέα καθιέρωσης πανεπιστημιακού ασύλου δεν ήταν μόνο σωστή αλλά και απαραίτητη.
Έκτοτε έχουν περάσει 37 χρόνια, η δημοκρατία γερά κρατεί, η αυταρχικότητα του κράτους είναι θλιβερή ανάμνηση του παρελθόντος και η αριστερά μέχρι πρότινος κυβερνούσε τη χώρα.
Δηλαδή, όλοι οι φόβοι περί καταστολής διακίνησης ελευθέρων ιδεών έχουν προ πολλού εκλείψει, η «επάρατη δεξιά» ανήκει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, οι πανεπιστημιακοί και οι φοιτητές απολαμβάνουν απεριόριστη ελευθερία έκφρασης και συνείδησης και γενικά η κοινωνία της σήμερον ελάχιστα θυμίζει την περίοδο της διδακτορίας και πριν.
Παρ’ όλα αυτά, η διατήρηση του πανεπιστημιακού ασύλου συνεχίζει, για μερικούς, να θεωρείται κάτι σαν τις “ιερές αγελάδες” και κάθε συζήτηση περί κατάργησης να ξεσηκώνει θύελλα διαμαρτυριών και αντιδράσεων.
Χωρία ουδεμία αμφιβολία, κοινωνικές κατακτήσεις καλό είναι να διατηρούνται όσο και εφόσον συνεχίζουν να εξυπηρετούν τους σκοπούς για τους οποίους αποκτήθηκαν, παύουν όμως να είναι χρήσιμες όταν είτε έχουν μεταλλαχθεί είτε έχουν ξεπεραστεί.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όχι μόνο οι συντρέχοντες λόγοι δεν υφίστανται (πότε ήταν η τελευταία φορά που πανεπιστημιακοί ή φοιτητές διώχθηκαν για τις ιδέες τους και τα πιστεύω τους;), αλλά και το όλο θέμα έχει τόσο μεταλλαχθεί που το μόνο άσυλο που παρέχεται είναι προς εκείνους των οποίων οι πράξεις, σε οποιοδήποτε άλλο χώρο, θα επέφερε την άμεση επέμβαση των αστυνομικών αρχών.
Παρουσιάζεται όμως και το εξής παράδοξο και οξύμωρο: το πανεπιστημιακό άσυλο σήμερα αντί να προασπίζεται την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, σε πολλές περιπτώσεις την περιορίζει ή και την αποτρέπει ακόμα. Οργανωμένες ομάδες που δρουν εντός των πανεπιστημίων επεμβαίνουν, ενίοτε και βίαια ακόμα, κάθε φορά που κάποια διάλεξη, παρουσίαση, συζήτηση ή οτιδήποτε άλλο δεν αρέσει και δεν ταυτίζεται με τις δικές τους αντιλήψεις και ιδέες. Καλυμμένοι κάτω από την προστασία του ασύλου, καταργούν κάθε έννοια ελευθερίας και στην ουσία υποκαθιστούν με τις πράξεις τους το αυταρχικό καθεστώς του παρελθόντος, από τις ανελευθερίες του οποίου το άσυλο παρείχε προστασία.
Και προστασία σήμερα το άσυλο παρέχει μόνο σε όλους εκείνους που ελεύθερα πλέον κινούν, εντός και γύρω του πανεπιστημιακού χώρου, την παρανομία και την παραβατικότητα.
Προφανώς η κατάργηση του ασύλου, όπως έχει εξελιχθεί, το μόνο που θα περιορίσει θα είναι η παρανομία, η παραβατικότητα και τα υπόλοιπα συναφή που έχουν καταστήσει το πανεπιστήμιο άντρο των οποιοδήποτε “μπαχαλάκηδων” και παρανόμων και θα αφήσει ελεύθερη όχι μόνο την πανεπιστημιακή κοινότητα να κάνει τη δουλειά της, αλλά και να προσφέρει την απρόσκοπτη λειτουργία του ναού της γνώσης για να μπορεί να παρέχει μέσα σ’ ένα ειρηνικό και πολιτισμένο περιβάλλον την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, που το 1982 το άσυλο κλήθηκε τότε να προστατεύσει.
