«H Ελληνική Ακτοπλοϊκή αγορά συνεχίζει την πορεία μετάλλαξής της, η οποία έχει ξεκινήσει ουσιαστικά από την περίοδο που η χώρα εισήλθε σε τροχιά οικονομικής ύφεσης». Αυτό διαπιστώνει η ετήσια μελέτη για την ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά της XRTC Business Consultants Ltd που έχει τίτλο «Αξιοποίηση της Περιβαλλοντικής Οικονομίας για την επιβίωση και την εξέλιξη του κλάδου στο μέλλον».
Η παρούσα μελέτη είναι η 18η που εκπονείται και διανέμεται από την XRTC Business Consultants Ltd. Επικεντρώνεται στις 3 Εισηγμένες στο ΧΑΑ εταιρίες (ANEK LINES, ATTICA GROUP, MINOAN LINES) αλλά καλύπτει επίσης σημαντικές πτυχές ανάπτυξης και καταγραφής γενικών στοιχείων των άλλων εταιριών που απαρτίζουν το υπόλοιπο 50% της Ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς σε.
Οι αλλαγές μέσα από 4 διαπιστώσεις:
– Εισαγωγή νέων παικτών με δυναμική αύξηση του στόλου τους και νέες επενδύσεις (SeaJets, Golden Star Ferries, Fast Ferries etc),
– Μείωση του στόλου των εισηγμένων εταιριών κατά 50%
– Αλλαγή σχημάτων μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων.
– Χρεωκοπία παραδοσιακών παικτών ως απόρροια λανθασμένων επιχειρηματικών σχεδίων (ΣΑΟΣ, ΝΕΛ, Αγούδημος κλπ)
Ξεκινώντας με την πρώτη διαπίστωση η μελέτη διαπιστώνει ότι οι πάλαι ποτέ μικρές εταιρίες, μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο ελέγχουν πλέον το 60% της αγοράς έναντι του ποσοστού της τάξεως του 30-40% προ μίας δεκαετίας. Οι εταιρίες αυτές αξιοποίησαν την ευκαιρία που τους δόθηκε από τον περιορισμό της δραστηριότητας των παραδοσιακά μεγάλων παικτών λόγω κρίσης. Άξιο αναφοράς είναι ότι οι νέοι αυτοί παίκτες ακολουθούν διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα, με αρκετούς να λειτουργούν γρήγορα πλοία κατά την υψηλή και μόνο περίοδο της ακτοπλοϊκής αγοράς και να αντλούν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες από άλλες πηγές εκτός χρηματιστηρίου η ακόμη και των τραπεζών.
Ακόμη επισημαίνεται ότι σήμερα η ακτοπλοϊκή αγορά είναι αντιμέτωπη με μια σειρά προκλήσεων όπως:
1. Η εφαρμογή της νομοθεσίας του ΙΜΟ2020 για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο 0,5%
2. Η εφαρμογή της νομοθεσίας του ΙΜΟ για τη διαχείριση του έρματος
3. Η γήρανση του στόλου
4. Το κόστος προσφοράς του ακτοπλοϊκού προϊόντος
Η συμμόρφωση με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς εκτός του ότι απαιτεί σημαντικά κεφάλαια απαιτεί ακόμη, έναν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό εκ μέρους των εταιριών καθώς τα μέτρα αυτά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ημίμετρα. Στο σχεδιασμό αυτό επιβάλλεται να έχει επικουρικό ρόλο και το κράτος. Σίγουρα η εύρεση κεφαλαίων είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία για το σύνολο των παικτών μικρών και μεγάλων.
Επίσης μεγάλη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει το σύνολο της ακτοπλοϊκής αγοράς είναι το ηλικιακό προφίλ του στόλου που συνδέεται άμεσα με τις νέες διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ανάγκες ανανέωσης είναι ήδη εμφανείς με την επόμενη δεκαετία να είναι κρίσιμη έτσι ώστε οι θαλάσσιες μεταφορές να πιάσουν τους στόχους που έχουν τεθεί αλλά και τους πιο αυστηρούς που έρχονται.
Οι κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργούνται για να καλυφθεί η επιβεβλημένη ανανέωση του στόλου είναι τέτοια που θα χρειαστεί ο συνδυασμός επενδυτικών πηγών με την κρατική και την Ευρωπαϊκή αρωγή να είναι επιβεβλημένες όσο ποτέ στο παρελθόν.
Οι επενδυτές δείχνουν να στρέφονται και να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στα επενδυτικά σχέδια των εταιριών. Η επιτυχημένη έκδοση του ομολόγου της Attica Group αποτελεί επιβράβευση του επενδυτικού κοινού προς μια δυνατή Ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρία μετά από πολλά χρόνια.
Ποιοί παράγοντες θα κρίνουν το μέλλον των εταιριών:
• Η πορεία της Ελληνικής οικονομίας
• Οι επιδράσεις στην τουριστική κίνηση από τις γεωπολιτικές εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο, κυρίως στα θέματα που αφορούν τις εχθροπραξίες στα κράτη της ανατολικής Μεσογείου, την προσφυγική κρίση κ.α.
• Η πορεία των διεθνών τιμών καυσίμων. Ενδεχόμενη περαιτέρω αύξηση στις τιμές των καυσίμων αναμένεται να επιφέρει περεταίρω δυσμενείς επιδράσεις στα οικονομικά αποτελέσματα, τις ταμιακές ροές και τη χρηματοοικονομική κατάσταση των εταιριών
• Ο ανταγωνισμός που προβλέπεται να είναι έντονος λόγω αυξημένης προσφοράς χωρητικότητας μέσω της δρομολόγησης ταχυπλόων πλοίων.
• Η χάραξη πολιτικής από μέρους του κράτους σε θέματα που επηρεάζουν το κόστος λειτουργίας των εταιρειών όπως η εφαρμογή κανονισμών του έρματος και των καυσαερίων.
Να σημειωθεί ότι ένας ακόμη σοβαρός παράγοντας είναι η αναγέννησης της Ελληνικής Ναυπηγικής Βιομηχανίας. Παράλληλα η κινεζική στρατηγική για την ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη και οι νέες προοπτικές για τα ναυπηγία του Σκαραμαγκά και Ελευσίνας συνθέτουν μία νέα εικόνα αισιοδοξίας για την ανάπτυξη του κλάδου. Η ανανέωση του στόλου αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ώστε να ενισχυθεί περεταίρω η βιομηχανία ναυπηγήσεων με την κατασκευή νέων πλοίων που θα χαρακτηρίζονται από σειρά καινοτομιών τόσο σχεδιαστικών, όσο και περιβαλλοντικών.
Όπως καταλήγει η μελέτη “Οι Έλληνες ακτοπλόοι, είναι εδώ για να πρωτοστατήσουν μαζί με τους ρυθμιστές και τους επενδυτές της αγοράς οι οποίοι αντιλαμβάνονται τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η Ελληνική θαλάσσια οικονομία. Μετά από μία δεκαετία αγώνων, τεράστιων απωλειών και μεγάλων θυσιών η ακτοπλοϊκή αγορά μπορεί να είναι αισιόδοξη για νέες δραστηριότητες, επενδύσεις και πιθανώς νέο κύκλο κερδοφορίας. Ο γερασμένος και περιβαλλοντολογικά ανεπαρκής στόλος επιβάλει νέες επενδύσεις, νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και πιθανών ευέλικτα επιχειρηματικά σχήματα που θα μπορέσουν να προχωρήσουν σε άμεσες επενδύσεις”.