Έλλειψη προόδου για την ανάπτυξη του Yachting και των μαρινών, παρατηρείται στη χώρα μας, μολονότι διαθέτουμε εκατοντάδες νησιά και περίπου 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής, θέτοντας την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις των τουριστικών προορισμών στη χώρα μας.
Αυτό το συμπέρασμα προέκυψε από μελέτη που παρουσιάστηκε στην ημερίδα της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας με θέμα την Ανάπτυξη των Ελληνικών Τουριστικών Λιμένων.
Σημειώνεται ότι η Ένωση εκπροσωπεί 21 μέλη-μαρίνες σε όλη τη χώρα. Τα περισσότερα μέλη είναι ιδιωτικές εταιρείες/κοινοπραξίες που αναπτύσσουν και διαχειρίζονται μαρίνες. Πρόκειται κυρίως για ιδιώτες που έχουν επενδύσει πάνω από 250 εκ. ευρώ για τη δημιουργία και την αναβάθμιση υφιστάμενων λιμενικών εγκαταστάσεων.
Ο πρόεδρος της Ένωσης και διευθύνων σύμβουλος της Μαρίνας Φλοίσβου, Σταύρος Κατσικάδης διατύπωσε, κατά την ομιλία του, συγκεκριμένα ερωτήματα: “έχουμε την τύχη να ζούμε σε μία ευλογημένη χώρα. Γιατί το yachting και οι μαρίνες στην Ελλάδα δεν έχουν την ανάπτυξη που θα έπρεπε να έχουν; Γιατί διαθέτουμε τις λιγότερες θέσεις ελλιμενισμού ανά χιλιόμετρο ακτογραμμής σε σύγκριση με τις ανταγωνίστριες χώρες της Μεσογείου παρά το γεγονός ότι τα νησιά μας αποτελούν τους πιο δημοφιλείς προορισμούς παγκοσμίως; Τι πρέπει να γίνει για να αυξήσουμε το μερίδιό μας και τον εθνικό μας πλούτο από το θαλάσσιο τουρισμό και ειδικότερα από το yachting και τις μαρίνες;”
Η τόνωση της οικονομίας από το Yachting
Για κάθε ένα ευρώ ελλιμενισμού σε τουριστικό λιμένα, δαπανώνται 5 έως 12 ευρώ στην τοπική οικονομία, σε προμήθειες, τροφοδοσία, ανεφοδιασμό καυσίμων, τεχνικές εργασίες, ναυπηγεία, πρακτορεύσεις και πολλές άλλες υπηρεσίες και δραστηριότητες που αναπτύσσονται γύρω από μία μαρίνα.
Το πιο σημαντικό όμως είναι οι θέσεις απασχόλησης. Πάνω από 43.000 άνθρωποι στη χώρα μας απασχολούνται άμεσα ή έμμεσα στο Yachting και στις μαρίνες. Για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού δημιουργούνται άμεσα 4 έως 6 νέες θέσεις απασχόλησης και τουλάχιστον 100 έμμεσες στην τοπική κοινωνία.
“Η δημιουργία νέων υποδομών για σκάφη αναψυχής αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη του yachting αλλά όχι ικανή από μόνη της” τονίζει ο κ.Κατσικάδης και επισημαίνει:
“Χρειάζεται η σχεδίαση και εφαρμογή στρατηγικής με σκοπό τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του κλάδου σε εθνικό επίπεδο. Με μαρίνες που θα διαθέτουν σύγχρονες υποδομές και θα παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, με σεβασμό στο περιβάλλον και στην τοπική κοινωνία.Δεν πρέπει μπροστά στην ανάγκη δημιουργίας νέων θέσεων ελλιμενισμού να προβεί η Πολιτεία σε πρόχειρες κατασκευές, πλωτές εξέδρες και προσωρινές λύσεις χωρίς ασφάλεια και περιβαλλοντικούς όρους”.
Σημειώνεται ότι λειτουργούν μόνο 60 τουριστικοί λιμένες από τους 149 που έχουν χωροθετηθεί. Και γιατί από τους 60 μόνο οι 30 έχουν αξιοποιηθεί παρέχοντας τουλάχιστον τις βασικές υπηρεσίες σε σκάφη αναψυχής.
“Μήπως οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές διαπιστώνουν υψηλό ρίσκο, πολλά προβλήματα στην μακροχρόνια πορεία, αβέβαιη απόδοση της επένδυσης και όχι ιδιαίτερα φιλικό περιβάλλον και τελικώς αλλάζουν γνώμη;”. Διερωτάται ο κ.Κατσικάδης και σημειώνει: “Μήπως οι περισσότεροι αρχικώς ενδιαφερόμενοι ήλπιζαν σε εύκολη και πλούσια κρατική χρηματοδότηση για τις κατασκευές και όταν αντιλαμβάνονταν ότι αυτό δεν ήταν εφικτό εγκατέλειπαν την προσπάθεια;”
Πως χρεώνονται τα σκάφη αναψυχής
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του αναχρονιστικού μοντέλου που λειτουργούν τα Λιμενικά ταμεία αποτελεί ο τρόπος χρέωσης των σκαφών αναψυχής. 5,59 ευρώ είναι η ημερήσια χρέωση ενός 12μετρου σκάφους στα καταφύγια τουριστικών σκαφών υπό την εποπτεία των Λιμενικών Ταμείων και 3 ευρώ εάν πρόκειται για επαγγελματικό σκάφος.
Ανυπολόγιστα είναι τα έσοδα που στερείται το ελληνικό Δημόσιο από τον ελλιμενισμό και τους φόρους των μόνιμων ή προσωρινών σκαφών αναψυχής, ελληνικών ή ξένων, ιδιωτικών ή επαγγελματικών. Έτσι τα Λιμενικά Ταμεία δεν συγκεντρώνουν ούτε τους ελάχιστους πόρους που απαιτούνται για τη στοιχειώδη συντήρηση των εγκαταστάσεων και αναγκάζονται να αναζητούν πόρους από το Δημόσιο.
Επιπροσθέτως, οι χαμηλού επιπέδου υποδομές και υπηρεσίες κάνουν αθέμιτο ανταγωνισμό σε αξιόλογες μαρίνες όπου οι επενδυτές έχουν ξοδέψει εκατομμύρια, πληρώνουν υψηλά ενοίκια, φόρους, έχουν τεράστια λειτουργικά κόστη καθώς απασχολούν εκπαιδευμένο προσωπικό και τηρούν αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους.
Χρειάζεται απαραιτήτως να εκσυγχρονιστεί το μοντέλο λειτουργίας των Λιμενικών Ταμείων.
Τι πρέπει να γίνει
Για να επιτευχθεί ο σκοπός της βιώσιμης ανάπτυξης πρέπει να γίνουν άμεσα και συντονισμένα πολλές και σοβαρές μεταρρυθμίσεις που θα εξορθολογήσουν το θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των μαρινών στη χώρα μας.
- Μόνο με κεντρικό συντονισμό μεταξύ των πολλαπλών συναρμόδιων κρατικών υπηρεσιών είναι εφικτή η μείωση της γραφειοκρατίας και του χρόνου που απαιτείται για τη δημιουργία μίας νέας μαρίνας. Χρόνος που δυστυχώς σήμερα ξεπερνά την 5ετία χωρίς τον συνυπολογισμό πολλαπλών νομικών επιπλοκών που εμποδίζουν την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων.
- Πρέπει να λυθούν χρόνια προβλήματα όπως αυτό των εγκαταλελειμμένων σκαφών στις μαρίνες που καταλήγουν σε ναυάγια με κίνδυνο για το περιβάλλον και την ασφάλεια. Εφόσον οι υπόχρεοι Δημόσιοι φορείς και οι Αρχές δεν κάνουν τα προβλεπόμενα θα πρέπει να εξουσιοδοτηθούν οι Φορείς Διαχείρισης ώστε να αναλάβουν πρωτοβουλίες.
- Υψηλή φορολογία, φόροι πολυτελείας, τέλη πλοίων αναψυχής, ΕΝΦΙΑ και τέλη χωρίς ανταποδοτικότητα που θεσμοθετήθηκαν κατά την περίοδο της κρίσης οδήγησαν σε μείωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών μαρινών.
-Χρειάζεται απλό και δίκαιο φορολογικό πλαίσιο για τις μαρίνες και τις υπηρεσίες προς τα σκάφη αναψυχής σε αντιστοιχία με άλλους τομείς του ελληνικού τουρισμού, όπως είναι τα ξενοδοχεία.
Μισθώματα των μαρινών
Όσον αφορά στα μισθώματα των μαρινών, διαπιστώνεται ότι το ποσοστό του ενοικίου στις δαπάνες των ελληνικών μαρινών είναι 4πλάσιο του αντίστοιχου παγκόσμιου μέσου όρου. Υπάρχουν μαρίνες που καταβάλλουν πάνω από το 60% του τζίρου τους ως ενοίκιο στο Κράτος.
Η ΕΜΑΕ είναι απόλυτα σύμφωνη με την άποψη της ICOMIA (Διεθνές Συμβούλιο Ναυτιλιακών Ενώσεων) και προτείνει την υιοθέτηση ενός μοντέλου στους όρους εκμίσθωσης των τουριστικών λιμένων όπου το αντάλλαγμα για τη μίσθωση της παραχώρησης μπορεί να βασίζεται σε ένα σταθερό ποσό ενοικίου και ένα κυμαινόμενο ως ποσοστό του τζίρου κατά τη διάρκεια της μίσθωσης με σκοπό τη διασφάλιση βιωσιμότητας της επένδυσης σε περιόδους απρόβλεπτων μεταβολών των συνθηκών της αγοράς. Σε κάθε περίπτωση, το συνολικό ετήσιο αντάλλαγμα δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 10% του συνολικού ετήσιου τζίρου της μαρίνας.
Πολιτική εξωστρέφειας
Βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει επίσης ότι η δημιουργία των νέων υποδομών και θέσεων ελλιμενισμού προωθείται με πολιτικές εξωστρέφειας, με καμπάνιες επικοινωνίας των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων στην παγκόσμια τουριστική αγορά ώστε να προσελκύσουμε ξένα σκάφη αναψυχής που παραμένουν μόνιμα στις ελληνικές μαρίνες (το λεγόμενο Homeporting). Οι περιοριστικές διατάξεις του ν.4256/2014 που δεν επιτρέπουν την δραστηριοποίηση των ξένων επαγγελματικών σκαφών στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως σημαίας, δεν συνάδουν με τη στρατηγική εξωστρέφειας και δεν ωφελούν τις μαρίνες μας.
Η χώρα μας πρέπει να εναρμονιστεί με τις άλλες χώρες της Μεσογείου σε αυτό το θέμα. Σκοπός μας πρέπει να είναι η συγκέντρωση εσόδων από φόρους και ανταποδοτικά τέλη και όχι ο περιορισμός των ξένων επαγγελματικών σκαφών.
Η ελληνική σημαία πρέπει και μπορεί να γίνει ανταγωνιστικότερη θεσμοθετώντας κίνητρα όπως είναι η χρηματοδοτική μίσθωση (leasing σκαφών όπως στη Μάλτα και στην Κύπρο) και όπως η Χρυσή Βίζα για τα ακίνητα στη χώρα μας.
