Του Νίκου Τ. Παγώνη
Ποτέ δεν πίστευα ότι θα ερχόταν μια στιγμή να ασχοληθώ με το… τίποτα. Και για να μην παρεξηγηθώ, εννοώ όχι εκείνο το μηδενιστικό τίποτα, αλλά την ευκαιρία να μην κάνεις κάτι. Ν’ αφήνεις τον εαυτόν σου ελεύθερο ν’ απολαμβάνει τον χώρο γύρω του, χωρίς έννοιες, υποχρεώσεις, σκοτούρες και όλα τα συναφή που συνεπάγονται μια ζωή γεμάτη ευθύνες και υποχρεώσεις.
Να κάθεσαι αναπαυτικά σε μια πολυθρόνα, ν’ αφήνεις το βλέμμα σου να περιτριγυρίζει άσκοπα, να νιώθεις τον κόσμο μόνο με τις αισθήσεις σου, να επιτρέπεις στο μυαλό σου την πολυτέλεια της χαλάρωσης, να μην σκέπτεται και να μην προβληματίζεται.
Να μπορείς, βρε αδελφέ, να να μην ανησυχείς για την επόμενη συνάντηση, την επόμενη διάσκεψη, το επόμενο, το… επόμενο, τέλος πάντων, που τελειωμό δεν έχει.
Θυμάμαι την θεραπεύτρια να τονίζει ότι η χαλάρωση επιτυγχάνεται με τη σύσφιξη των μυώνων πρώτα και μετά με την απόλυτη χαλάρωση, που σε μεταφέρει σε μία κατάσταση απόλυτης ηρεμίας, τελείως απαραίτητη για την αναζωογόνηση του συστήματός μας.
Φυσικά, τέτοιες πολυτέλειες πολύ δύσκολα επιτυγχάνονται και ριχνόμαστε συνεχώς στην καθημερινή πάλη με άγχος, πίεση, και στρες. Πού χρόνος για Νιρβάνα, όταν οι καταστάσεις πιέζουν, ο επόμενος περιμένει ανυπόμονα στη σειρά να εξυπηρετηθεί, οι υποχρεώσεις πιέζουν, οι ευθύνες συσσωρεύονται, τα προβλήματα συνωστίζονται και… εύχεσαι η μέρα να είχε περισσότερες από 24 ώρες και ο χρόνος να χάνεται στο άπειρο χωρίς περιορισμούς και δεσμεύσεις.
Πώς, λοιπόν, να μη σαγηνευτείς με την ιδέα να κάνεις απολύτως τίποτα. Να αισθάνεσαι ότι ο χρόνος έχει εξαφανιστεί, το κουδούνισμα του τηλεφώνου δεν έχει εφευρεθεί ακόμη, ο κόσμος έχει κάνει στάση και δεν προκαλεί, όλα γύρω σου κινούνται από μόνα τους χωρίς τη δική σου ανάμειξη, χωρίς να απαιτείται κάτι από σένα, γιατί εσύ έχεις χαθείς στο χώρο της απόλυτης ευδαιμονίας του να κάνεις… τίποτα.
Να κάθεσαι στο μπαλκόνι, με ελαφριά μουσική να σε ταξιδεύει σε τόπους άγνωστους, να μιλά για την αγάπη, τον έρωτα, τις σχέσεις, τη χαρά και τη λύπη. Να έρχονται οι ανθρώπινες σχέσεις μέσα από τους μελοποιημένους στοίχους, χωρίς τη δική σου ανάμειξη, τη δική σου ευθύνη. Απλά, να παραδίνεσαι στους γλυκούς ήχους, ν’ απολαμβάνεις τη μελωδία, χωρίς να δίνεις μεγάλη προσοχή στα λόγια, να χαίρεσαι απλά τις μελωδικές φωνές.
Να ξέρεις ότι το ρολόι είναι μια εφεύρεση που δεν σε καταδυναστεύει πια. Τρως όταν πεινάς και όχι όταν είναι η επίσημη ώρα φαγητού του παραφορτωμένου ημερησίου προγράμματός σου.
Κοιμάσαι όταν νυστάζεις και όχι γιατί πρέπει να κοιμηθείς προς απόκτηση δυνάμεων για την επομένη στη μέγγενη των υποχρεώσεων.
Να χαίρεσαι το βιβλίο που ήθελες πάντοτε να διαβάσεις και δεν είχες χρόνο και την ώρα που εσύ θέλεις, γιατί έτσι γουστάρεις και όχι γιατί το χρειάζεσαι για να σε πάρει ο ύπνος, που κι αυτός ο άτιμος δεν έρχεται όταν τον έχεις ανάγκη – πώς να ριφθείς ξάγρυπνος το πρωί στην αρένα της καθημερινότητάς σου;
Η τέχνη του να κάνεις απολύτως τίποτα. Γιατί περί τέχνης πρόκειται. Τέχνη είναι να μην επιτρέπεις στο μυαλό σου να επηρεάζεται από τα συμβάντα γύρω σου. Η ατελεύτητη παρέλαση των πολιτικών στα τηλεοπτικά κανάλια να μη σε αγγίζει. Οι ανοησίες και οι παραλογισμοί που συνεχώς εκτοξεύουν να μη έχουν σημασία για σένα, γιατί εσύ έχεις κλείσει το πορτάκι του μυαλού σου μέσα από το οποίο εισερχόταν το μπάχαλο που αυτοί οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει και που αυτό το ίδιο καταδυναστεύει τη ζωή σου και τη ζωή όλων γύρω σου.
Τέχνη είναι να μπορείς να κοιτάς και να μη βλέπεις την αδικία, τον παραλογισμό, τη δυστυχία, τη λύπη και τα τόσα άλλα που ταλανίζουν τους ανθρώπους. Και το κάνεις όχι γιατί έγινες ξαφνικά αναίσθητος και τα ανθρώπινα προβλήματα δεν σε αγγίζουν πια, αλλά γιατί έχεις αυτή την μεγάλη ανάγκη της αναζωογόνησης που η χαλάρωση σου προσφέρει.
Γιατί, όπως να το κάνουμε, το να κάνεις απολύτως τίποτα δεν ενδείκνυται όταν ο κόσμος γύρω σου πάει από το κακό στο χειρότερο. Το να μην αναλαμβάνεις τις ευθύνες που σου αναλογούν δεν είναι προσόν ούτε αποδεκτό. Πώς είναι δυνατόν να ζεις σ’ έναν κόσμο που δοκιμάζεται συνεχώς και εσύ να παραμένεις αμέτοχος; Έτσι θα χτίσουμε ένα καλύτερο κόσμο για τα παιδιά μας; Έτσι θα βάλουμε κι εμείς το λιθαράκι σε αυτό το οικοδόμημα που λέγεται κοινωνία; Χωρίς τη δική μας βοήθεια νομίζεται ότι ο κόσμος θ’ αλλάξει;
Κακά τα ψέματα φίλοι μου, όλη η ασχήμια που καθημερινά βλέπουμε γύρω μας είναι και δική μας ευθύνη. Δική μας ευθύνη είναι το ό,τι διαλέξαμε το τομάρι μας και δεν φροντίσαμε και για το συνάνθρωπό μας. Δική μας ευθύνη είναι η μη πάταξη της αδικίας, η εξάλειψη της πείνας, η προστασία του περιβάλλοντος, η κοινωνική πρόοδος, η εκπαίδευση των νέων, η φροντίδα των ηλικιωμένων. Δική μας η ευθύνη να φτιάξουμε τον κόσμο και να τον παραδώσουμε καλύτερο και όχι χειρότερο στις γενιές που ακολουθούν.
Όσο παράξενο κι αν μας φαίνεται -τι μπορούμε εμείς οι μικροί και ασήμαντοι να κάνουμε;- η συλλογική ευθύνη (που είναι όλα τα παραπάνω) ξεκινά από τον πυρήνα, δηλαδή εμάς. Το κάθε άτομο που αποτελεί τον κρίκο αυτής της τεράστιας αλυσίδας που λέγεται ανθρώπινο γένος.
Ξεφύγαμε, όμως, από το θέμα μας. Για χαλάρωση μιλάγαμε, την τέχνη του να κάνεις απολύτως τίποτα.
Όπως και να το κάνουμε, καλή η χαλάρωση, αναγκαία και απαραίτητη, αλλά ο κόσμος δεν σταματά εδώ. Κάθε μέρα ξημερώνει και μια άλλη μέρα, με τις απαιτήσεις της και της ευθύνες της. Και αυτές είναι πολλές και πολύπλοκες, ας μη το ξεχνάμε.
Αφήστε με, όμως, σήμερα να επιδοθώ στο να κάνω… τίποτα. Τέχνη είναι κι αυτή και, μεταξύ μας, όχι και τόσο εύκολη. Αλλά που θα μου πάει; Θα τη μάθω. Και μέχρι τότε έχετε γεια. Γιατί τώρα κάνω τίποτα. Απλά κάθομαι.
