Επείγουσα έκθεση της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) αποκάλυψε ότι το 2020 κάθε τόνος σιταριού που εισήγαγε το Μπενίν προερχόταν από τη Ρωσία, ενώ όλες οι εισαγωγές στη Σομαλία προέρχονταν είτε από τη Ρωσία είτε από την Ουκρανία.
Τα τρία τέταρτα του σιταριού της Αιγύπτου προέρχονταν από αυτές τις χώρες εξαγωγής και η γειτονική Λιβύη και η Τυνησία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την Ουκρανία.
Το ένα τέταρτο των συνολικών εισαγωγών της Τουρκίας σε σιτάρι, καλαμπόκι, κριθάρι και ηλιέλαιο και σπόρους προέρχεται από τη Ρωσία (22%) ή την Ουκρανία (3%), και ακόμη και η πανίσχυρη Κίνα εισάγει παρόμοια αναλογία.
Αυτή η ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Έως και 26 αφρικανικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, εισάγουν περισσότερο από το ένα τρίτο του σιταριού τους από τις δύο εμπόλεμες χώρες. Για 17, το μερίδιο είναι πάνω από το μισό.
Το Διεθνές Συμβούλιο Σιτηρών εξάλλου υπογραμμίζει ότι η σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών των γεωργικών προϊόντων έχει τροφοδοτήσει ανησυχίες για πιθανούς κινδύνους για την επισιτιστική ασφάλεια
Κατά μέσο όρο, αναφέρει η έκθεση, «πάνω από το 5% των εισαγωγών των φτωχότερων χωρών είναι προϊόντα που είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν αύξηση των τιμών» ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης. Το αντίστοιχο μερίδιο είναι κάτω του 1% για τις πλουσιότερες χώρες.
Έτσι, καθώς η Αφρική βγαίνει από την πανδημία, οι οικονομίες της θα αντιμετωπίσουν αυξανόμενες τιμές τροφίμων, καυσίμων και λιπασμάτων, χρηματοοικονομική αστάθεια, μια αναδιάταξη της σύνθετης αλυσίδας εφοδιασμού γεωργικών εμπορευμάτων, αλλά και αυξανόμενο κόστος του εμπορίου.
Ο κίνδυνος εμφύλιων αναταραχών, ελλείψεων τροφίμων και υφέσεων που προκαλούνται από τον πληθωρισμό δεν μπορούν να προεξοφληθούν, προειδοποίησε η UNCDAT.
Πολλές αφρικανικές οικονομίες ήδη παλεύουν με εσωτερικές συγκρούσεις και επισφαλείς καταστάσεις επισιτιστικής ασφάλειας.
Eξάλλου ένα ενημερωτικό άρθρο από την BIMCO, σημείωσε ότι ενώ ο πλήρης αντίκτυπος του πολέμου στην παγκόσμια οικονομία παρέμενε άγνωστος, οι τιμές για την ενέργεια και τα γεωργικά προϊόντα παραμένουν αυξημένες.Προσθέτει δε ότι «μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση φαίνεται αναπόφευκτη».
Η απαγόρευση των εξαγωγών της Ρωσίας θα μπορούσε να επηρεάσει περίπου το 15% του παγκόσμιου εμπορίου στερεών λιπασμάτων, μειώνοντας τη ζήτηση για τα μικρότερα φορτηγά χύδην φορτίου, ενώ η επισιτιστική κρίση αναμένεται να αυξηθεί στις εύθραυστες αναπτυσσόμενες οικονομίες που δεν έχουν ακόμη ανακάμψει από τις επιπτώσεις του Covid-19.
Ο Niels Rasmussen, επικεφαλής ναυτιλιακός αναλυτής της BIMCO, προειδοποίησε ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη είναι πιθανό να είναι σημαντικά χαμηλότερη από την πρόβλεψη 4%-4,5% πριν από τον πόλεμο.
Εξετάζοντας συγκεκριμένα το ξηρό φορτίο, η BIMCO παρατήρησε ότι οι εξαγωγές της Ρωσίας μειώνονται σταθερά κάθε εβδομάδα από τότε που ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία.
Σε τρεις εβδομάδες, οι εξαγωγές ήταν 25% χαμηλότερες από τον προπολεμικό μέσο όρο του 2022.Οι μειώσεις εμφανίζονται εξίσου κατανεμημένες σε λιμάνια, μεγέθη πλοίων και εμπορεύματα – αν και ο άνθρακας από τη ρωσική Άπω Ανατολή φαίνεται να είναι ως επί το πλείστον ανεπηρέαστος.
Και οι εξαγωγές της Ουκρανίας παραμένουν σε στασιμότητα, προσθέτει ο κ. Rasmussen. Τόσο η UNCTAD όσο και o BIMCO πιστεύουν ότι παρά τις προσπάθειες να διατηρηθεί η ροή βασικών εμπορευμάτων από τα λιμάνια της Ουκρανίας, η δραματική επιβράδυνση των εξαγωγών θα πλήξει αναπόφευκτα τα κράτη εκείνα που στηρίζονται στις εισαγωγές τους σε πρώτες ύλες και τρόφιμα.
