Οι μικρές νησίδες του Αιγαίου είναι διαμάντια που παλαιότερα έλαμψαν ως κύτταρα πολιτισμού και πρότυπα αυτάρκειας και σήμερα είναι ευάλωτα σε εξωτερικές απειλές. Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτές οι μικρές ακατοίκητες πλέον νησίδες, όπου στις μέρες μας μετά βίας επιβιώνουν λίγοι θάμνοι, για πολλούς αιώνες όχι μόνο κατοικούνταν, αλλά εκεί παρήγαγαν και εμπορευόντουσαν τυροκομικά προϊόντα, κρέας, σιτηρά (όπως η φημισμένη φάβα του Αιγαίου) και αρκετά άλλα.
Στις μέρες μας που με τόσα σύγχρονα μέσα δυσκολευόμαστε να επιβιώσουμε ακόμα και στα πιο παραγωγικά και γόνιμα οικοσυστήματα, οι παραδοσιακές μορφές διαχείρισης που επί αιώνες ακολουθούσαν οι τοπικές κοινωνίες του Αιγαίου, αποτελούν αντικείμενο διεθνούς επιστημονικής έρευνας, ανεκτίμητης αξίας. Για αυτό το λόγο, η Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου του Τορόντο από κοινού με το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος αναπτύσσει τη δράση “Αποτύπωση του ανθρωπογενούς και φυσικού τοπίου και της οικολογικής ταυτότητας των μικρών νησίδων του Αιγαίου”.
Αντικείμενο αυτής της δράσης είναι η μελέτη της ιστορίας και της σταδιακής μεταμόρφωσης κάθε τόπου με βάση τοπικές μαρτυρίες και αφηγήσεις, καθώς και η οικολογική ταυτότητα της κάθε νησίδας σε σχέση με τα διάφορα είδη που τις κατοικούν και τις επιπτώσεις της εντατικής κτηνοτροφίας. Κατά τη διάρκεια της έρευνας με τη χρήση drones και σε συνδυασμό με επιτόπια καταγραφή, γίνεται αποτύπωση του ανθρωπογενούς και του φυσικού τοπίου όπως κτίρια, κατασκευές, ξερολιθιές, υποδομές διαχείρισης υδάτων, καλλιέργειες, παραδοσιακές οικοδομικές λεπτομέρειες και τεχνικές κατασκευής.
Ο σκοπός της κοινής δράσης του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος και της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τορόντο είναι όχι μόνο η άντληση γνώσης, αλλά και η κατανόηση και καταγραφή των πρακτικών διαχείρισης, με βάση τις οποίες επιβίωσαν οι κοινωνίες επί χιλιάδες χρόνια στα μικρά νησιά του Αιγαίου με υποδειγματική αυτάρκεια.
